Inspectiereis Bhutan

Onze nieuwe aanwinst: Bhutan

Ons portfolio breidt zich langzaam uit en iedere uitbreiding wordt op basis van weloverwogen keuzes genomen. De bestemming moet ons raken, voelen als een echte toevoeging aan ons reeds prachtige aanbod en bij onze reizigers tot de verbeelding spreken. Er moet daarnaast een mooi en gevarieerd aanbod aan accommodaties zijn om er een échte Tico-bestemming van te maken.

In het geval van Bhutan konden al deze boxjes worden aangevinkt en zodoende startte ongeveer anderhalf jaar geleden de verkenning van deze wonderschone bestemming. Van groot belang is een partner ter plaatse en Bhutan is hierin beslist uniek. Hebben de meeste bestemmingen een breed aanbod aan verschillende accommodaties waaruit gekozen kan worden, zo was er tot voor kort in Bhutan slechts één grote speler: de lodges van Aman. Amankora, zoals deze 5 lodges gezamenlijk heten, heeft al ruim 20 jaar een indrukwekkend netwerk van accommodaties op alle 5 bezienswaardige locaties waaronder Paro, Thimpu, Punakha, Gangtey en Bhumtang. Aman was jarenlang de absolute pionier in Bhutan en wordt nog altijd gezien als de oprichter van het hoogwaardige toerisme waar Bhutan vandaag de dag bekend om staat. Enkele jaren geleden heeft ook de Six Senses-groep hier op iedere locatie een schitterende lodge geopend, weer met een geheel andere stijl, meer gericht op families. Daarnaast zijn er ook - vooral in de omgeving van Paro, Punakha en in Gangtey, een paar op zichzelf staande hotels en lodges waar kan worden overnacht. Zo is er voor ieder wat wils! En om al deze verschillende lodges, uitstekende gidsen en chauffeurs en unieke ervaringen aan elkaar te kunnen koppelen, ontstond in Thimpu een mooie samenwerking met onze lokale partner. Tico werkt in Bhutan samen met een prachtig, kleinschalig familiebedrijf met een diepgeworteld netwerk in het land en uitgebreide kennis en ervaring met al het moois dat Bhutan te bieden heeft.

Charissa verbleef zelf vooral in de exclusieve lodges van Amankora, waar de service van een zeer hoogstaande kwaliteit is en alles tot in detail lijkt te kloppen. De lodges zijn stuk voor stuk prachtig, je eet er overheerlijk en de spa-ervaringen zijn er onovertroffen. Maar mocht je op zoek zijn naar wat meer variatie, dan kunnen we in jouw ideale reis door Bhutan inmiddels een weloverwogen mix maken van onze absolute favorieten per locatie. Charissa bezocht ze allemaal en haar favorieten kun je terugvinden in ons online Bhutan-aanbod.

De start van mijn reis

Bhutan is één van de meest lastig te bereiken bestemmingen uit ons portfolio. Tot op de dag van vandaag is het niet mogelijk om binnen één intercontinentaal ticket op dezelfde dag - zonder het risico op een gemiste aansluiting - in Bhutan te arriveren. Er zijn vooralsnog enkel vluchtverbindingen met Bhutanese luchtvaartmaatschappijen vanaf Bangkok, Delhi, Singapore en sinds zeer recent eveneens Dubai. Deze verbindingen zijn echter vaak niet dagelijks, de vluchten niet eens altijd direct, vertrekken ze vaak op ietwat onhandige tijdstippen én hebben deze luchtvaartmaatschappijen vooralsnog geen samenwerkingsverband met andere airlines waardoor er niet binnen één ticket kan worden gereisd en ofwel een lange overstap, of een overnachting noodzakelijk is. Het kan dan ook worden gezegd dat je beslist wat moeite moet doen en een flinke reis moet doorstaan om dit bijzondere koninkrijk te bereiken. Maar geloof me: het is het allemaal waard.

Ik vloog comfortabel met KLM in nog geen 8 uur van Schiphol naar de Indiase hoofdstad Delhi, waar ik in het holst van de nacht (lokale tijd) arriveerde en werd verwelkomd door onze lokale partner voor de transfer naar The Imperial Hotel, een heerlijk hotel in het groene New Delhi, een zeer aangename en historierijke plek om mijn lange reis naar Bhutan even te breken. De ochtend spendeer ik dan ook even rustig (binnen!) bij The Imperial voor een uitgebreide rondleiding door het schitterende, historische pand. Deze ervaring kunnen we ook altijd voor onze reizigers aanvragen en is beslist de moeite.

Ik had me Delhi zoveel chaotischer voorgesteld en eigenlijk was ze één grote verrassing. In de namiddag trok ik erop uit met mijn leuke gids in Old Delhi, het bruisende, oude hart van de stad. Met de auto rijden we van New Delhi met haar lange met bomen omzoomde lanen richting het oude stadshart. We stoppen onderweg bij o.a. het Rode Fort, de Jama Masjid moskee en Chandi Chowk, één van de oudste en drukste markten van Delhi. Als het met de auto niet meer wil vlotten, stappen we uit en gaan we verder per rikshaw en rijden we door de áller smalste straten van Old Delhi. De rikshaw gaat stapvoets en overal waar je kijkt, zijn winkels. Ik wandel kort over de hevig geurende specerijenmarkt waar de grote stapels kurkuma, mosterdzaad, komijn, koriander en vele soorten pepers de lucht vullen met de meest intense geuren. Al mijn zintuigen worden geprikkeld en mijn gids vertelt me alles over het dagelijkse leven in Delhi.

Ik ben maar 1 nacht in Delhi, puur om mijn reis naar Bhutan te onderbreken, en hiermee doe ik de stad, maar uiteraard ook heel India totaal te kort. Ik kom hier zeker nog eens terug!

Aankomst in Bhutan & doorreis naar Thimpu

Na een (te!) kort verblijf in Delhi start de doorreis van het einddoel van mijn reis: het kleine mysterieuze koninkrijk Bhutan. Met het door onze lokale partner verzorgde (en tevens door de koning getekende!) visum voor Bhutan meld ik mij bij de incheckbalie van Druk Air op de internationale luchthaven van Delhi waar alle visumdocumenten met extreme precisie worden gecontroleerd. Je komt Bhutan écht niet zomaar binnen en het visumproces is complex en enkel te regelen door lokale organisatoren in Bhutan zelf. Na een comfortabele ca. 2,5 uur durende vlucht arriveer ik op de luchthaven van Paro, de enige internationale luchthaven van het land. De landing is een avontuur op zich en het is indrukwekkend om te zien hoe de piloten van Druk Air het toestel met grote expertise (en opvallend gemak!) aan de grond zetten in de diepe Paro-vallei. Ik begrijp dan ook gedurende het inzetten van de landing direct waarom de grote commerciële luchtvaartmaatschappijen hier niet zomaar mogen landen. Het gaat gewoon niet met een grote Boeing of Airbus en daarnaast vergt het speciale training en jarenlange ervaring om deze klus te klaren.

De luchthaven van Paro is al een bezienswaardigheid op zich met grote muurschilderingen, portretten van de koning en miniatuurversies van de grotere paleizen bij de bagagebanden. Nadat ik mijn koffer in ontvangst heb genomen, ontmoet ik mijn gids en chauffeur die mij de komende dagen zullen vergezellen. In ongeveer anderhalf uur rijden we naar de hoofdstad Thimpu waar ik aan het eind van de dag incheck bij Amankora Thimpu, één van de vijf lodges van Aman. De lodge is gebouwd in de stijl van een Dzong (een Bhutanees fort) en wordt omringd door pijnbomen. Een heerlijke oase en sublieme plek om mijn reis door Bhutan te starten.

De volgende dag in Thimpu gebruik ik vooral om te acclimatiseren aan de hoogte en het advies is dan ook om altijd tenminste 2 nachten te spenderen in Thimpu alvorens je doorreist naar grotere hoogtes. Het is tijd om de benen wat te strekken en samen met mijn gids maak ik een heerlijke wandeling naar het grote bronzen boeddhabeeld. De dag is stralend zonnig en ik heb tijdens de wandeling mooi uitzicht op de stad en de vallei. Opvallend zijn de enorme aantallen gebedsvlaggen die ik onderweg tegenkom en vele kleine stupa's die vaak zijn geplaatst op gebedspapiertjes. Een mooi moment om door mijn gids goed bijgepraat te worden over dit bijzondere fenomeen wat ik tijdens mijn reis nog zó vaak ga tegenkomen.

Punakha

Na een overheerlijk ontbijt bij Amankora check ik uit en ga ik alvorens ik Thimpu verlaat nog even een kijkje nemen bij het nieuwere Six Senses Resort wat hier nog niet zo lang geleden is geopend. Waar Amankora haar lodges vooral verstopt heeft in de natuur maar wel op wat meer centrale locaties, heeft Six Senses het op alle vijf locaties in Bhutan vooral hogerop gezocht. Het Six Senses in Thimpu heet dan ook niet voor niets 'Palace in the Sky'. Het uitzicht vanuit de lobby, het restaurant, het buitenterras en het zwembad, uitkijkend op Thimpu, het bronzen boeddhabeeld én de vallei, is dan ook zeker indrukwekkend te noemen. Six Senses heeft op haar locaties ook prachtige villa's met 1 of 2 slaapkamers, wat deze hotels uitermate geschikt maakt voor families.

Hierna verlaten we Thimpu en reis ik via de Dochulapas op 3.100 meter hoogte naar de Punakha-vallei. De pas is bekend vanwege de 108 herdenkingsstupa's en met helder weer heb je hier ongelooflijk mooi uitzicht op de omliggende pieken van de Himalaya.

Wanneer we de Punakha-vallei binnen rijden, zie ik in de verte al het ongelooflijk indrukwekkende fort van Punakha opdoemen wat is gelegen aan de rivier. Het is het op één na oudste fort van Bhutan en is een belangrijk politiek en religieus centrum. Ze is daarnaast nog altijd het toneel voor belangrijke nationale evenementen en eveneens - vanwege het aangename haast subtropische klimaat in Punakha - het winterpaleis voor het kloosterlijk lichaam van Bhutan. Alleen al de brug ernaartoe is een plaatje, zowel van buitenaf, maar vooral wanneer je eroverheen loopt en uitkijkt op het fort. Ik reis in de maand mei en de bloemen staan volop in bloei wat zorgt voor een schitterend contrast. Eenmaal binnen waan ik mij terug in de tijd en kijk ik mijn ogen uit naar het prachtige houtsnijwerk en de indrukwekkende muurschilderingen, ieder met een eigen verhaal.

Samen met mijn gids bepaal ik mijn programma en dat gaat zo iedere dag opnieuw. Niets ligt 100% vast en er is altijd ruimte voor een extra stop, een extra wandeling, of juist een vrije middag. Zo maken we een fantastische wandeling door de rijstvelden naar Khamsum Yulley Namgyal, een mooie stupa welke op een heuvel is gelegen en brengen we eveneens een bezoek aan het nonnenklooster Sangchhen Dorji Lhuendrup Lhakhang, waar ruim 120 nonnen wonen, mediteren en scholing krijgen. Het is een magische en zeer rustgevende plek waar ik even ga zitten voor een moment van bezinning.

In tegenstelling tot de meeste andere plekken in Bhutan, is het in Punakha dus in verhouding warm(er). Het is dan ook een heerlijke plek om gedurende een winterreis (van november t/m februari) wat langer te verblijven. In de zomermaanden (mei t/m september) zou je het verblijf in Punakha bv. wat kunnen inkorten tot max. 2 nachten zodat je de prachtige plekken niet hoeft te missen, maar wat meer tijd kunt spenderen op een verkoelende hoogte in bv. Gangtey of Bumthang.

Mijn favoriete vallei: Phobjikha

Daar waar voor velen een bezoek aan het Tiger's Nest (daarover later meer) met stip het hoogtepunt is van een reis door Bhutan, heeft de Phobjihka-vallei, ook wel bekend als Gangtey, direct mijn hart gestolen. Deze schitterende vallei is gelegen op 3.000 meter hoogte en is naar mijn mening een van de meest schilderachtige en serene plekken in het land. Aangezien ik reis aan het begin van de zomer heeft de regen van de afgelopen periode haar werk al flink kunnen doen en is de vallei al prachtig groen. Overal waar je kijkt grazen koeien er in alle vrijheid en in de verte zie ik een groep wilde paarden galopperen over de vlaktes. De typisch Bhutanese huizen en boerderijen liggen her en der verspreid tussen het groen en iets hoger tegen de steile wanden van de vallei begint een dichtbegroeid (en door de overheid beschermd) pijnboombos. Alles bij elkaar is het precies een landschap zoals op een ouderwetse ansichtkaart.

Direct na aankomst (en na opnieuw een sublieme lunch bij Amankora) trek ik er met mijn gids op uit en wandelen we naar het dorp waar een voetbalwedstrijd gaande is tussen de teams van Amankora en Six Senses. Het is zondag en de wedstrijd is overduidelijk het hoogtepunt van de dag. Families, maar ook de monniken uit het klooster komen bij elkaar. En dat is misschien wel nét waarom deze vallei mij zo dierbaar is. Het is de combinatie van de eenvoud van het leven en de schoonheid van het landschap die hier op ultieme wijze samen komen.

Gangtey, zoals de Phobjikha-vallei ook wel wordt genoemd, ontleent haar naam van het gerenommeerde klooster Gangtey Goenpa, één van de belangrijkste kloosters van het land. Het is spectaculair gelegen op een heuvel en kijkt magisch uit op de vallei. Ik bezoek het klooster, wat opnieuw een diepe indruk bij mij achterlaat. Van binnen is het prachtig gedecoreerd en het is intrigerend om te zien hoe de monniken er leven en studeren.

Ik verblijf in Gangtey in de zeer kleinschalige en intieme lodge van Amankora welke, net als de andere lodges van Aman waar ik hiervoor verbleef, opnieuw prachtig is en waar ik mij opnieuw heerlijk 'thuis' voel. Deze lodge ligt het meest verscholen van allemaal. Ik breng eveneens een bezoek aan het prachtig gelegen Six Senses Resort, welke iets centraler ligt in de vallei en van waar je vanuit het restaurant een uitmuntend uitzicht hebt over de uitgestrekte grasvlaktes. Een andere favoriet is de sfeervolle 'stand-alone' Gangtey Lodge, welke eveneens op een heuvel is gelegen op loopafstand van het Gangtey-klooster. Deze lodge heeft een uniek samenwerkingsverband met zowel het klooster, als de lokale bevolking en kan allerlei ervaringen verzorgen waaronder een ontbijt (of lunch) gecombineerd met een zegeningsritueel in het klooster. En ook vanuit deze lodge kijk je spectaculair uit over de vallei. It's all about the view!

Zwartnekkraanvogels

Bumthang, de verste van allemaal

Mijn verblijf in Gangtey was gewoon te kort en ik zou hier dolgraag ooit eens terugkeren in de winter. Het is er dan wellicht koud, er ligt sneeuw, maar deze plek is vást nog zoveel magischer in de winter. De lodges die ik heb bezocht bieden allen een ongelooflijke warme, comfortabele en gezellige uitvalsbasis, heerlijk eten en de mooiste uitzichten. Na een lange dag in de buitenlucht waarbij je wordt omringd door de besneeuwde Himalayatoppen kun je vervolgens welverdiend genieten van de open haard (zelfs in je kamer!) of een authentiek hotstone bad. Ik kan er nu alweer over dromen.

Maar het is tijd om Gangtey te verlaten. Ik zet mijn reis voort richting de Bumthangvallei, de meest oostelijke vallei in mijn reis. De rit is lang maar prachtig en we stoppen onderweg bij het ongelooflijk indrukwekkende en gigantische fort van Trongsa. Het fort ligt als een soort kraaiennest in de bergen en is gelegen in het hart van Bhutan, wat uiteraard een sublieme locatie bleek ter verdediging van het koninkrijk. Terwijl ik het bijbehorende (sublieme!) museum verken, zet mijn chauffeur alvast alles klaar voor een fantastische picknick met uitzicht op het fort. Pure verwennerij.

Na de lunch rijden we het laatste traject naar Jakar in de Bumthangvallei, waar ik incheck bij de opnieuw prachtige lodge van Amankora. Het is de kleinste lodge van de vijf en haar locatie is fantastisch. Vanuit mijn kamer heb ik zicht op het hoger gelegen fort van Jakar. Mijn verwachtingen van Bumthang waren niet heel groot, maar terugkijkend op mijn reis kan ik concluderen dat het boeddhisme hier wellicht de grootste indruk op mij heeft gemaakt. Samen met mijn gids breng ik een bezoek aan het klooster Kurjey Lakhang, één van de oudste kloosters van Bhutan dat werd gebouwd in de 7e eeuw. Ik ben er getuige van één van de meest indrukwekkende boeddhistische ceremonies die ik ooit in mijn leven heb bijgewoond. De combinatie van de intense klanken van de muziekinstrumenten en het doordringende geluid van de gebeden prevelende monniken maakt op mij een ongelooflijk diepe indruk, waarna ik het complex volkomen sprakeloos verlaat.

Paro & Tiger's Nest

Vanuit Bumthang neem ik een binnenlandse vlucht terug naar Paro. Deze vlucht gaat niet iedere week, maar is een comfortabele en efficiënte manier om de reis terug naar Paro te maken. Over land duurt deze rit ca. 11 uur en met het vliegtuig land ik nog geen half uur later weer in Paro, waar ik de rest van de middag de omgeving kan verkennen. Ik maak een heerlijke wandeling in de directe omgeving van de Amankora lodge, een wandeling door het groen, langs lokale huizen waar een familie voorbereidingen aan het treffen is voor een hotstone bad en langs een indrukwekkend (maar helaas gesloten) fort.

Tijdens mijn reis kom ik veel reizigers tegen die hun reis starten met de Paro-vallei, en al lijkt dit op de kaart wellicht logistiek de meest handige keuze, toch is dit beslist niet het geval. In de Paro-vallei bevindt zich de belangrijkste of in ieder geval Bhutan's meest bekende bezienswaardigheid: Tiger's Nest. Dit boeddhistische klooster is spectaculair gebouwd tegen een klif op zo'n 900 meter boven de grond. Een absolute must-visit, maar zeker geen gemakkelijke om te bereiken. Het is vooral de hoogte die je parten kan spelen en het acclimatiseren (en dus wennen) aan de hoogte maakt echt een wereld van verschil.

Ik heb er al een aantal dagen in Bhutan opzitten en maak de klim naar Tiger's Nest de volgende dag zonder al teveel problemen. Het is natuurlijk mei en de temperatuur loopt aardig op, maar ik voel dat mijn lichaam gewend is aan de hoogte. Halverwege kan worden gestopt bij een cafetaria vanwaar je het tempelcomplex in de verte (en hoogte!) al kunt zien liggen. Veel niet-getrainde wandelaars houden het hier voor gezien, maar ik laat mij uiteraard niet kennen en vervolg mijn tocht terwijl de lucht langzaam ijler wordt. De wandeling naar boven is echter - ieder op zijn eigen tempo - prima te doen. Ik zie wandelaars van alle mogelijke leeftijden de uitdaging aangaan en vrijwel niemand geeft op. Het laatste stuk van de wandeling voert via verschillende trappen (zowel naar boven, als weer naar beneden en uiteindelijk weer naar boven) tot aan het Tiger's Nest. Een absolute beloning op al het harde werk en een subliem slot van mijn onvergetelijke reis door Bhutan. Vraag je gids zeker om een wandelstok voor je te verzorgen. Deze komt beslist op de terugweg, wanneer de spieren wat zijn verzuurd en sommige stukken echt wel even steil kunnen zijn, enorm van pas. Het bespaart je zomaar wat extra spierpijn de dag erna. :-)

Tot slot

Tiger's Nest was de absolute kers op de taart en het eindpunt van mijn reis door Bhutan. Wat ben ik overweldigd door Bhutan's haast niet te bevatten authenticiteit, haar ongelooflijk rijke cultuur, de indrukwekkende kunsten, de altijd lief lachende mensen en niet geheel onbelangrijk: het overheerlijke eten. Het voelde iedere dag weer als een privilege om er te mogen zijn, om in deze moderne wereld getuige te mogen zijn van absolute authenticiteit en om daarnaast in een echt werkend voorbeeld van duurzaam toerisme te mogen participeren.

Mocht ik middels mijn reisverslag je interesse hebben gewekt en wil je ook graag op reis naar Bhutan, dan hoor ik het natuurlijk graag. Stuur een e-mail naar charissa@tico.nl of neem contact met mij op via 020 - 788 7774. Met alle plezier stippel ik een reisprogramma uit wat aansluit bij jouw persoonlijke wensen en voorkeuren.